Quatro Ciàcoe
Mensile de cultura e tradission vènete
de Gianni Fioretto

Da Isola Vicentina (VI)

El Monte de Genaro

S.E. Mons. Graziano Genaro.
S.E. Mons. Graziano Genaro.
Quanto se se gavéa godesto, nantri toseti de contrà, so chéa ruspia piasseta de S. Rocco... A se inmuciàvimo so ogni sorta de zugo, sercando, so l’arfio del vento, chel po’ de afeto che tanto se sentéa ’l bisogno. Cossì se sfogàvimo co tuta ’a nostra passion, corèndoghe drìo a na vecia bala de goma, che tanto se ghin tegnéa da conto. Zenoci insanguanà e caéce gunfie da calche pelà, podéa anca far male ma, dopo ’ver alsà i oci al celo e incontrà el verde incolorìo de fiuri de ’e nostre coline, che ricamava el paese de Isola Vicentina, ogni sorta de sensassion se chetava e solo beessa e pase regnava rento el nostro core.
Ricordo co piassere quanto dolse deventava el sentimento có, dopo na slavajada d’istà, el Monte Conbinelo e quel de Genaro paréa darse man e posar na spala so l’Eremo de Santa Maria del Cengio, on posto de misticismo ’ndòe la jente de fede naséa in meditassion, scoltando la vosse de l’ànima. Al tenpo ca gero boceta, me godéa rapegare sora chel baruscamento de frutari che in fondo l’orteselo el popà gavéa inpiantà; ’lora, frugnando fra ’e foje a me gustavo i peri pi tènari, i pèrseghi pi mauri e i fighi pi missi, i grani de na Sibe, invesse, i becolavo ’pena i sguaredava, senò sarìa stà le ave a farghe la festa. Drioman se gavarìa fati anca i pumi zali, quéi co la masseleta rossa, invesse par i cachi se dovéa spetare la prima brosemada, anca se i gera “ragno”. Có gero ben passùo, a me sentavo sora el ramo pi grosso e briscolando ’e ganbe ’tel vodo, me godéa ’mirare quanto maravejoso jera sto Monte de Genaro che ’pena sora ’a me testa, se alsava a masière, una sora l’altra, co filari e filari de visèle, piene de cài e tirele che faséa na vision da favola, anca se ’l so splendore el sarìa stà so i misi de setenbre, otobre, có i longhi graspi colmi de grani color zalo rosa, insieme al rosso rùsane de ’e foje brusà dal sole, sarìa stà degno de on quadro de Vincent Van Gogh.
Inbaruscà fra el verde, l’umile e grassiosa caseta che par tante generassion  ga abità la fameja de i Genaro. (foto da
Inbaruscà fra el verde, l’umile e grassiosa caseta che par tante generassion ga abità la fameja de i Genaro. (foto da "Un ponte verso la Cina" de Padre Gasparella, 1973, a cura de l'Aministrazion Comunale de Isola Vicentina)
De le volte, fin ca gera lì briscolarme, so ’n vociar alegro aparìa, saltando sora la longa filagna de scaini, le tre sorele Genaro: la Olga, la Grassiosa e la Teresina che, piene de vita, co i caveji al vento, se portava zo in paese. A gera on sogno sentirle cantare corèndose drìo, sparendo fra i pissi che faséa da balaustra, tegnendo conpagnìa a sta longa scalinà in prìa viva. La jera ùmile, anca se grassiosa, la caseta che par sècoli la fameja de i Genaro se gavèa tramandà sora sto monte, contribuendo a darghe el so cognome. Sta caseta jera stà costruìa sora on cocùssolo de rocia, tacà a la milenaria Roca Romana che on dì la faséa da spiarólo a l’invasion de i bàrbari, come ca dise Sbalchiero: “Le orde de i bàrbari, spuntando dal Monte Suman, le faséa baussète a le legion romane, acanpà lì soto al pian.”
So sto pìcolo paradiso de romantico bon vìvare, jera nato Giusepe Genaro, el pi famoso personajo de ’a stirpe de i Genaro, che po’ deventarà S.E. Monsignor Vescovo de i Frati Minori Francescani de Chiampo, co ’l nome de Graziano Genaro, par ben 32 ani missionario inte l’Hupe Orientale de l’imensa Cina. Eco ’lora che, volendo contare (se sarò ’n po’ a l’altessa) calcossa de sta gran figura de missionario in te sta tera cossì misteriosa par nantri Europei, a penso che ghe gài tocà far on camin de fede profonda pa’ frontejar on mondo tanto lontan dal nostro vìvare.
Tanto parché lo savì, ve conto che, ’tel 1965, sto monte xe stà sbandonà da l’ùltima fameja de i Sandri, che i gavéa ciapà el posto de i Franzon, dopo che la fameja Genaro jera vegnesta stare in paese. El Monte de Genaro xe stà vendù a paron Angelo Munari che, ’tel 1965, dopo ’ver demolìo casa e roca, se ga fato costruir la so vileta co i sassi de ’a vecia casa e de ’a milenaria Roca Romana. Me sento quasi in colpa farve savere che, traverso enormi sacrifissi e ris-ciando de farse male, a far sto laòro de demolission e ricostrussion de ’a vileta, semo stà nantri Fioreto: co ’l popà e me fradelo, a chel tenpo la nostra Dita de edilissia gavéa vinso la gara de sto laòro. A me so’ senpre sentìo ’dosso ’n senso de colpa par ’ver fato sto desprisio che se ga tramutà in mortificassion có, poco tenpo fà, l’amico Etorino me ga fato lèsare on libreto che conta la storia de sto missionario. El me dispiasere xe de no ’ver pensà de far calche foto prima... A penso anca che sto senso che me spuncia l’ànimo sia el minimo rimorso pa ’l gran dano fato a la storia de on mondo che pi no tornarà.

[torna sopra]

 

Archivio
2022 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1  
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Setenbre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Genaro
Dissenbre
Novenbre
Otobre
Lujo-Agosto
Giugno
Majo
Aprile
Marso
Febraro
Editoriale
Leggi l'articolo Guài scandalizarse de i scàndali!
Guài maravejarse de i erori d’i altri, parché vorìa dire giudicare. Questo però no signìfica giustificare, passarghe sora come gnente fusse: vol dire non far deventare pi grando el “male”, magari ricordàndose de la pajeta e de la trave…
de Mario Klein
 
Devossion popolare
Leggi l'articolo La fede de i nostri avi
de Ugo Suman
 
Na volta no capitava
Leggi l'articolo La riunion de condominio
de Luigi Frosi
 
Storia in triestin
Leggi l'articolo El faro de la Vitoria
de Luigi Perini
 
“La Sguaratà” – Ciàcole polesane
Leggi l'articolo E ’ndemo dal dotore
de Romano Beltramini
 
Da Isola Vicentina (VI)
Leggi l'articolo El Monte de Genaro
de Gianni Fioretto
 
Da Verona
Leggi l'articolo Poca colaborassion
de Giacinta Dall’Ora