Da la Lessinia Centrale (VR)

“La festa de ci ga ’oja de far festa”

Là ne la contrà, è stà la festa de ci ga ’oja de far festa.

Me son catà con de i buteloti e semo nè a la festa del primo de majo.

Con l’arivo del benèssere, de schèi par le scarsele, del casson senpre pien, de la damejana de vin pronta, la ’oja de far festa, la s’à ’nraisà ben anca da le nostre parte. Par méterse ’n alegrìa, de solito ghè calche ricorensa, calche vitoria o calche galdega par ’n laoro fenìo o che à portà boni ’ntaressi. Ma, se par caso no’ ghè stà calche fato che porta a na festa, se pol far festa par ci ga ’oja de far festa! E cossì l’è stà, na trentina de ani fà, là ’nte na vecia contrà a mèsa montagna nel bel de l’ istà.
Ghéra siori da Verona, che i se godéa le vacanse o le ferie. Ghéra i montanari che i ’éa fenìo de segar el fen, ghéra le done che ghéa ’oja de méterse ’n mostra e ghéra i poeti che i voléa declamar le so poesie. Òmeni che iè dentè coghi da la sera a la matina e anca sonadori de fisarmoniche, i éra a la bona, con i cavéi ciari o grisi. Na vecia corte piena de sassi, tòle scancané, goti de tuti i tipi (alora no’ ghéra coéi de plastica), na damejana de vin, ’n saco pe pan e na tabela con su scrito: “FESTA DE CI GA ’OJA DE FAR FESTA”. Lì, è sta ’nvià ’ia la serata con el discorso del Presidente, lu del so incarico no ’l saéa gnente, ma el discorso el l’à fato istesso! Pi o manco l’éra cossì:
“Chì, fra na marògna e l’altra, émo pensà de far na festa, ma de ’nvidar solo coéi che ga ’oja de far festa, e cossì, se ghè uno che no ’l vol far festa, el ciapa sù subito ’l so du de cope e el vaga ’ia, ché chì volemo solo gente che ga ’oja de gòderse, de magnar, de béare e de cantar! Ìo capìo proprio tuti la facenda?”
No’ ghe n’è stà uno o una che s’àa tirà ’ndrìo: visto la cicia che ghéra su le brase, nessun ’l ga oltà le spale. Tuti i ghéa na feta de polenta brustolà o pan par le mane, e alè, tuti a boca piena, paréimo a contrato, e come i à molà ’n póco la magnada è stà scominsià canti e bali. Da parte mia, me piaséa cantar, anca se son stonà, ma, me piaséa star lì con i “cantori.” L’éra ’ncora bonoreta, che i à fato cantar la nona de la contrà, na bela veceta ormai prossima al secolo de vita. La ga cantà: Dove sei stato mio bell’alpino e coesto l’à comosso mèsa gente. Le canzoni, che vegnéa dopo, i éra tute coele de na ’òlta, mal sonè e mal cantè, ma ci scoltàa, no’ i se lamentàa. Anca parché, a pansa piena e con ’n goto ’n man, l’è comodo contenarse.
La note l’éra calda, le slusaróle le giràa dapartuto, i buteleti i ghe se coréa adrìo fin rento i pìcoli prè che giràa atorno a le case. Come s’à fenìo el vin da la damejana è capità i bossoni e dopo ’n par de ore, a conpletar la magnada è rivà i bìgoli con la sardela. Guardando, a colpo de ocio, se podéa proprio dir: “che tuti i éra contenti”. No’ è mancà la gara de balo, i balarini i ga rimesso le scarpe, le balarine: scarpe e vestiti, parché, fra i tira e i mola, i toco e i no’ toco, i urta e i se posta, diversi botoni, de le done, i éra nè a farse ciavar. Ma tuto l’éra ’oja de far festa e de gòdarse. Tuto ghéra oferto da coéi de la contrà; el paréa proprio che i volesse védare la gente contenta e basta!
Par almanco diese ani, i me buteleti ogni tanto i diséa: “Ve ricordèo de la festa de ci ga ’oja de far festa?” La risposta l’éra: “Sì, speremo che feste del genere i ghe ne fassa ’ncora!” Ghè stà ’nantra òlta, ’n te na grossa contrà de chì ’n giro, na scoadra de butèi, bei mauri, i à ’nvidà uno con la fisarmonica, uno con la tronba, uno con la chitara e coatro-sincoe òmeni de coéi che ghe piase cantar; dopo, anca dó, tre butele de coele che ghe piase dir ’ndó le va! E da la matina a la sera, la festa l’éra za preparà. Mi alora s’éra a la sbarbatiel su i sédese o disissete ani, e me son unìo a ’n s-ciapeto de butèi fati, e semo nè a la festa. Ghéra ’ncora el sol alto, coando ’n mèso a la corte i à tacà a sonar e anca balar, ma pi de tuto i éra i canti, che se i sentéa da ’n monte a l’altro. Cossì nel giro de poco pi de ’n’ora, ci éra nel canpo l’è vegnù a casa, coéi de là del vajo, i è vegnù de coà, coéi che staséa pi ’n su i è vegnùi zo e ci staséa de soto, i è capitè sù. Mi, a dir la verità, sercàa calche butelotiela, e no’ de mancàa gnanca una. La festa de i lavoratori del primo de majo l’éra bela e fata! No’ sò se a Verona ghéra calche festa cossì bela. Coéi tri che sonàa i paréa a contrato, no’ i se fermàa gnanca con le s-ciopetè, coéi che balàa altretanto no’ i se fermàa e coéi che cantàa i éra i mèjo de tuti, parché i tiràa sù tuta la festa. No’ ghéra na cusina che funsionàa, ma da magnar ghe n’éra. Paneti, pi o manco veci, salado, pi o manco bon, formajo, pi o manco duro, groste de formajo e a la fine, de le done le passàa con on sésto de ovi coti duri e le te daséa anca ’n goto de vin e le voléa sincoanta franchi, ma se uno no ’l ghéa schéi, le ghe daséa istesso ovi e vin. A na serta ora è vegnù stróo, ma la festa la seitàa. Ci ghéa le vache ’n stala i è nè a móndre, calchedun, come mi, semo nè a ’jutarghe; mi go ’jutà a la mama de la butela che bifàa e go monto dó vache e, ’pena fenìo la laorada, semo tornè a la festa che la se faséa senpre pi alegra. Verso le diese, i sonadori i è s-ciopè e i balerini i ghè nè adrìo. Ma coèi che cantàa, no’ i ghe molàa de ’n pél. Mi, póco dopo le diese, ò saludà la bracotiela e ò ciapà la strada pi curta par nar a casa e, verso casa mia, sentéa ancora coéi che cantàa. ’N par de dì dopo, ò savù che sié, sète de coéi che cantàa i à dormìo su na téda e i è nè a casa verso mesodì del dì dopo, parché i à cantà fin a le una.
De sta festa, festa de i lavoratori, primo de majo, ghè ’ncora ’n par de vecioti, coéi che à dormìo su la téda, e che coando i cato, i me le ricorda e uno el m’à dito: “Luigi, parché no’ la scrìvito coela bela festa là, e scrivi anca, che al dì de ancó, no’ i è boni de far le feste, bele, come le faséimo noantri na ’òlta! E, se mi tornesse ’ndrìo, faréa tanti primi de majo, come coel lì!”

[torna sopra]