Da la Lessinia Centrale (VR)

Moto nóe e moto vece

La Vespa l’éra na moto anca da done.

Ma la Lambretta l'éra na moto da preti… e anca da done.

Ne i primi ani Sincoanta, se ’n te na fameja de contadini ghéra tri òmeni o butèi, uno ’l sercàa de nar a laorar, de coà o de là. Chì da le me parte, Valpantena e Lessinia Centrale, i catàa sì coalche laoro: manoài o mèjo ’ncora calche segarìa de marmi, che le tacàa a nàssare. Cossì, ’sti òmeni sposè o butèi con la ’ója de maridarse, i se proàa. Ma par nar a laorar, no’ senpre la coriera la se catàa con i orari o con i posti de laoro comodi, o pi o manco scòmodi. Dopo ghéra i turni: ci laoràa de note, ci laoràa de dì e ci faséa la matina e ci faséa ’l dopo mesodì. Cossì par nar a laorar ghe voléa coalcossa. La bicicleta, par ci ga da far le pontare. E dopo se ’l pióe, se ghè fredo, se ghè caldo, ’nsoma l’éra dura. Ma, de chì e de là è tacà nàssere, soto i pòrteghi, oficine con la botegheta, lì a pochi passi. E conprar na moto o ’n motorin, l’éra còmodo, solo ghe voléa i schèi! Ghéra le prime Lambrete, le Vespe, e se pol far na fila de altri nomi che se podéa rivar a sènto altre marche de moto. A le scole de ’Sago (Azzago), ’l me paese, vegnéa ’l maestro con la Lambreta, el vegnéa da Verona e con lu, vegnéa anca so mojér che l’éra maestra anca ela. N’altra maestra, la vegnéa da Stalavena; la gavéa ’n Moschito, na bicicleta con ’n motorin che faséa nar ’n rulo, grassie a ’sto rulo pressà su na rua de ’sta bicicleta, la maestra, no’ la pedalàa e la rivàa a ’Sago, bela e fresca par farne scola.
Po’ su, po’ zo, anca i operai, i éra pi o manco cossì. Par conprar na sentoevintisincoe de cilindrata, na discreta motorela come la Lambreta, la Vespa e via con le altre, ghe voléa poco pi de sentomila lire e, calcolando che le paghe i éra ’n po’ manco de trentamila al mese, l’éra… ’n bel pensierin. Ci ghéa pochi schèi, i conpràa ’n motorin, un de coéi sensa la targa, che i costàa manco, e se podéa nar istesso a laorar. Ma ’ste moto, a la festa, le servéa par nar a morose, e par le pìcole famejete, le servéa par portar i buteleti da i noni, cossì se vedéa de tuto: pìcole moto con la mojér sentà de drìo, con ’n butin ’n brasso e l’omo che ’l guidàa co ’n buteleto davanti, con le mane taché al manubrio. De ’ste sène, se de vedéa dapartuto.
Pòre motorele! I preti, par forsa o par amor, i ghe l’avèa tuti: o ’l Galeto o la la Vespa o la Lambreta o la Isomoto, tute moto che ghéa, motor e rue coèrte, cossì, i cotoloni, no’ i se ’npegnàa ne le rue. Se vedéa rare calche butela o dona su na moto; tute con la Vespa o so na moto da preti.
Alora, se conpràa la moto par nar a laorar. L’éra ’npossìbile pensar de conprar na moto, par nar a spasso a la festa o par calche altra ocasion! Mi, ne coéi ani là, séra ’n buteleto malà, par le moto. Mi, de le moto savéa tuto; come rivàa na moto nóa a ’Sago, fin che no’ l’éa ’ista, no’ staséa ben!…
Passi de la vita! Adesso, de ’sti tenpi!?... Tré sere fà, me son fermà a ’n te ’n’ostarìa, ghéa da catarme con uno e, dato ’l caldo che ghéra, me son sentà de fóra a spetar l’amigo. E lu ’l riva, con na moto…da mile de cilindrata. Cossì ’l me dise! Alora mi ghe digo: “Adesso te fa còmodo nar a laorar?” “Sito mato!” l’è stà la risposta! “Con coesta vao a spasso, su par le montagne!” Lì arente ghe n’éra na diesina de moto, pi o manco stesse, e mi fao ’l tonto e ghe digo a l’amigo: “Ma coesti sì che i va a laorar, i ga le borse taché de drìo, par méterghe rento: la ramineta, i paneti e par ’n fiasco de vin!” E lu ’l me risponde: “Ma da ’ndó vègnito ti? No te vedi che le moto, le gira solo al sabo e a le feste!” Mi sèito a far ’l tonto e ghe digo: “Ma, che presso gale ’ste moto, se mi de voi una de nóe come la tua, par esenpio?” E la risposta l’è stà: “Credo che ’l sia mèjo che no’ te diga gnente, sinò ti no’ te dormi stanote!” “Sì, sì” ghe rispondo. “Ò capìo, na mama con ’n buteleto ’n brasso, chì su na moto de coeste, l’è ’npossìbile starghe!” L’à sentìo ben ’sa ò dito, l’à scurlà la testa e, magnando le parole, ’l m’à risposto: “Ma, Luigi, vègnito fóra de casa na òlta ogni diese ani ti? Parché go l’inpression che ti te vivi de ricordi e fóra da la realtà!” E mi, butando tuto ’n te na sganassada, go risposto: “Caro ragasso, mi vedo tuto, no’ me scapa gnente, semai, ’l goajo l’è che fao fadiga a capir sèrte cose!”
’L m’à ciapa par ’n brasso, diséndome: “Se ’l mondo ’l canbia, canbiemo anca noantri!” Me vegnù ’n mente che ’n màchina ghéa de le vece foto e ’n par i éra de moto pìcole e con su: bupà, mama e du buteleti che i proàa a nar a spasso e cossì, mostràndoghela go dito: “Eco, i me passatenpi, ’l vecio ’n scarsela e ’l nóo soto i oci.”
Ma par restar a parlar de moto, moto de na òlta, ne i primi ani Setanta, m’à ciapà la passion de le moto vece. I diséa che le moto vèce, tegnerle, l’è investimento, cossì anca mi, me son messo a sercar, a ’nteressarme de moto storiche. Conosséa uno che ’l ghéa na D.K.V. vecia, a dó marce, con la tronbeta, targà VR 372 o 373, no’ me ricordo ben; ’l m’à dito che ’l le vende par vintimila lire. Mi l’ò conprà subito, ma no’ ghéa ’l posto de méterla, cossì ò dovù vènderla e l’ò vendùa senpre par vintimila lire. Adesso coel che ’l l’à conprà ’l me dise che la val otomila euro. ’N altro vecio, uno che ’l ghéa na stravecia Simoncelli, l’éra là soto ’l pòrtego, el ghe l’à data al strassarol a peso de fero vecio. Adesso i me dise che na Simoncelli, la val trèdesemila euro. Ghéra du fradèi che i ghéa na stravecia moto, el numero de la targa sò che l’éra ’n numero solo, se ’l vedéa mal, parché la targa l’éra storta e l’éra o ’l tri o l’oto. Vendùa anca coesta al strassarol, no’ sò par che cifra: cissà coanto la val adesso. Par conpràr ’ste moto vece, ghe voléa solo ’n po’ de corajo!

[torna sopra]