Da la Lessinia Centrale (VR)

La senpre festa de Otobre

Tuta la contrà, a l'andéma l'è al laoro e gira l'aria de festa.

Le done le passàa ben l'ua da recioto.

Anca i buteleti pìcoli i partecipàa a la festa. (foto Archivio storico Pro Loco di Grezzana.)

Coando mi vedo l’ua maura, che la sia bianca o che la sia mora, no’ pòsso no’ sentirme ’n festa. Go massa ricordi, spanpanè pa ’l servel. Ricordi cari de la me vecia contrà: Lumiago. Là se andemàa coasi senpre i primi dì de otobre e la festa l’éra za ne l’aria.
Ne la corte se preparàa: sésti, casse, dherle, sisóre, veci capèi. Le done le catàa fóra: vece camise, vece braghe, parché a tirar zo ua, da le pèrgole alte se se pastrociàa ben e dopo le casse piene de ua, sésti colmi, udarli nel vetral o mostarola, come se vol ciamarla, se podéa ciapar de le bele bearade de mosto. A òlte con la sisóra ’n man capitàa catar de i grossi garbùi de arsimi e zo spocegade. I goanti no’ i ghéra e se se strusàa su la camisa o su le braghe. Ma la festa, l’éra senpre pi bela! Coando te s’éri ’n fondo la pèrgola, su la scaessagna, te catài coéi del canpo de là e na ciàcola l’éra sacrosanta! Se ’l teren l’éra suto, no’ ghéra gnanca mal, ma se ghéra mójo, se ghéa le scarpe che pesàa e con la sisóra se ghe destacàa le lópe de tera taché soto le sóle. Ma la festa no’ la perdéa saor!
La contrà de Lumiago, l’éra conossùa par la contrà ’ndo’ tuti i cantàa, e l’andéma, l’éra la ocasion pi bela, pi granda. Cossì se sentéa coéi e coele dal dosso de là, e coéi dal canpo de sora e i buteleti stonè come mi. Dopo ghéra ci faséa parte del coro che cantàa ’n cesa, a òlte i cantàa cante sacre a la Madona o al Padre Eterno, ma la festa no’ la perdéa mai ’l so saor!
Le giornade a otobre i éra curte e de consegoensa no’ se se fermàa mai a tirar ’l fià. Bisognàa nar a casa presto, par ’érghe ’l tenpo de far i vari laori par sistemar l’ua. Coela bela da recioto ghéra da portarla sul granar, coela bruta bisognàa mostarla subito, portar casse e sésti su i cari o su le sgróje o su le carete, pronte pa ’l dì dopo. Al tenpo de l’andéma, l’éra l’unico tenpo de l’ano che a la sera se magnàa la polenta ’n pochi prima, ’n pochi dopo; me bupà el magnàa senpre tardi, tardissimo. Coando le cose le se faséa longhe assè, me sorela pi vecia, la Viola, la ghe portàa o ’n cània o se l’éra sul granar che ’l metéa l’ua da recioto su le arele, ’n piato de fete de polenta coerto de fetine de salado. Ma la festa, l’éra senpre granda!
Coando mi s’éra soto i oto ani, tante òlte me catàa ’n leto a la matina e no’ saéa ci m’éa portà ’n càmara a la sera prima. Da le nostre parte, ghéra l’usansa de dir: “Al tenpo de l’andéma, no’ se se lava e no’ se se ’nsegna”, parché no’ se ghéa tenpo de dir ’l rosario a la Madona, e par via de lavarse, capitàa de tuto. A nar a la fontana, no’ ghéra tanto tenpo, ghéra za ’l stróo; ’n casa, se vivéa ’n vanti e ’ndrìo e credo che ghéra anca coalche Santo o coalche Madona lì par casa che se daséa da far, parché con na diesina de buteleti come érino ’n fameja, sicuramente, santi e madone i catàa coalcossa da far! Ma la festa l’éra senpre granda!
Sicuramente par i òmeni, l’aria de la festa la se faséa pi longa. Coando se traasàa ’l vin, l’éra sacrosanto ’érghe i comenti de i òmeni de la contrà, e, ’sta ocasion, l’éra la pi bela e la pi bona che otobre ’l podéa dar. Parlar de ’sti fati al dì de ’ncó, se se parla con gente su de età, pol èssar ’n piaser l’uno con l’altro, ma se se de parla e se ghe conta a bracotièi o a bociasse, te par de parlar arabo, parché gnanca i te scolta. Ma par mi, rivìvare coéi sacrosanti e bei ricordi, vol dir, passar ’n discreto otobre.

[torna sopra]